Instrumenty

Czym była by Capoeira gdyby nie muzyka? To właśnie instrumenty napędzają całym roda i tworzą klimat wszystkim capoeiristas. Umiejętność gry na instrumentach jest prawie tak ważne jak doskonalenie umiejętności jak sam ruch.Cały zespół grający nazwany jest Baterią. Bateria ze względu na rodzaj Capoeiry różni się ale o tym później.

Berimbau - najważniejszy instrument w Capoeira, afrykańskiego pochodzenia, to on kieruje szybkością gry uczestników rody a także podporządkowuje wszystkie inne instrumenty sobie. Jest nierozerwalnie związany z Capoeirą. Berimbau dzieli się na 5 części połączonych ze sobą.
Verga kij jest zrobiony z twardego i giętkiego drewna zwanego beriba.
Jest ona podobna do leszczyny. Na kij naciągnięty jest drut (Arame). Przy dolnej części berimbau przyczepiana jest Cabasa, co wzmacnia dźwięk, który jest wydobywane przez uderzanie patykiem (baqueta) w drut. Jest jeszcze (dobrao) odpowiedzialne za głębokość dźwięku. W dawnych czasach używana do togo była moneta 40 cruzeiros ale teraz zazwyczaj to jest kamyk.
Do tego zestawu jest jeszcze (caxixi) czyli swego rodzaju grzechotka.

Berimabu dzieli się na trzy rodzaje:
Gunga - ma najgłębszy dźwięk dzięki dużej Cabasie. Trzyma się podstawowego rytmu.
Media - Berimbau o średniej wielkości Cabasy trzyma się podstawowego rytmu ale gdzieniegdzie dodaje jakieś wariacje.
Viola - ma najkrótszy kij i najmniejszą Cabase. Berimbau viola jest odpowiedzialny za wysokie dźwięki i nie trzyma się głównego rytmu.

Pandeiro - jest podobny do tamburyna z naciągniętą na obręcz skórą. Różnicą również jest ilość blaszek w którą zaopatrzone jest Pandeiro. Gra na Pandeiro wydaje się łatwa ale wirtuozowie togo instrumento potrafią na nim naprawdę zadziwić nie jednego amatora który myślał, że potrafi grać na nim.




















Atabaque - czyli bębny, zawędrowały one z Portugalii. Przywieźli je osadnicy. Choć były one używane dużo wcześniej, także do religijnych obrzędów, przypisane zostały Capoeirze. Poziom trudności gry na Atabaque podobny jest do Pandeiro.







 

Agogo - czyli dzwonki, instrument rzadko używany w Capoeira Regional. Agogo często daje główny rytm w sambie, czasami też pełni rolę solową.

Reco-reco - może być wykonane z rożnych materiałów takich jak bambus, tykwa czy metal. Przeważnie instrument ten przypomina tarkę, która pocierana kijkiem wydaje dźwięk przypominający rechot żaby, w metalowej odmianie instrumentu rowki zastapione są sprężynami.








Ustawienia Bateria Angola:
Od lewej reco-reco, agogo, pandeiro, berimbau gunga, berimbau media, berimbau viola, pandeiro i atabaque.
Ustawienia Bateria Regional:
Tutaj zespół ograniczony jest do Berimbau grającego między dwoma Pandeiro.

Czym jest Capoeira ?

Capoeira to wywodząca się z tradycji afrykańskiej i brazylijskiej sztuka walki. Charakteryzuje się rytmiką i akrobatyką, głównymi atakami są kopnięcia.Cecha odróżniająca Capoeire od innych sztuka walki to granie na instrumentach, śpiewanie i klaskanie co nadaje jej niepowtarzalny klimat.

Capoeira dzieli się na kilka odłamów:

Capoeira Regional zapoczątkowana przez Mestre Bimbę (1900-1974). Styl polegający na wykorzystaniu capoeiry w realnej walce. Jest dużo bardziej popularna niż Angola.
Capoeira Angola tradycyjna forma Capoeiry polegając na ogólnym zrozumieniu siebie z przeciwnikiem. Więcej w niej gry, tańca i zabawy. Powstała w pewien sposób odpowiedź na Regional, zapoczątkowana przez Mestre Pastinha (1889-1981). Styl ten zachował elementy z korzeni Capoeiry.
Capoeira Contemporanea lub Capoeira Moderna najbardziej nowoczesna forma Capoeira wykorzystuje techniki pochodzące z Regional i Angola.
Capoeira Carioca styl Capoeiry który zanikł bezpowrotnie ze względu na śmierć jedynego nauczyciela tego rodzaju. Capoeira Carioca była brutalna i skuteczna. Zrezygnowano w niej ze śpiewu i gry na instrumentach.

Historia grupy Unicar.

Trenuje w grupie Unicar więc przedstawiam historie tej grupy na podstawie artykułu Pawła Kowalskiego.

Zanim w 2003 roku odbyło się batizado, a wraz z nim działalność rozpoczął UNICAR, grupa przeszła kilka przemian, o których warto wiedzieć.

Korzenie UNICARu sięgają stolicy capoeira , czyli miasta Salvador da Bahia, a dokładnie Academia de Mestre Bimba – szkoły założonej przez Manuela dos Reis Machado, który całe swoje życie poświęcił opracowywaniu i doskonaleniu szybkiego i agresywnego stylu Regional. Mestre Bimba stał się niedoścignionym wzorem dla wielu capoeiristas, którzy przybywali do Akademii, żeby zgłębiać szerzoną przez niego filozofię capoeira oraz uczyć się pod jego nadzorem. Dzięki swojej niezwykłej charyzmie i nieocenionym zasługom w dopracowywaniu brazylijskiej sztuki walki, Mestre Bimba już za życia stał się legendą.

Mestre Bimba ukształtował wielu wybitnych capoeiristas, ale tylko jeden z nich mógł kontynuować jego dzieło na Rua de Laranjeiras, gdzie znajduje się osławiona szkoła. Wybór padł na ucznia i przyjaciela Bimby, José Carlosa Andrade Bittencourta, zwanego Vermelho 27. Kontynuował pracę swojego mentora w czasach, gdy capoeira przeżywała największy rozkwit. Przyczynił się nie tylko do ukształtowania wielu znakomitych capoeiristas, którzy uzyskawszy stopnie mistrzowskie, obecnie prowadzą swoje grupy i są niepodważalnymi autorytetami, ale także do ugruntowania pozycji capoeirajako narodowego dziedzictwa kultury.
Wspomniani uczniowie Mestre Vermelho 27, a zarazem kolejni spadkobiercy myśli Mestre Bimby, to dobrze znani mistrzowie: Mestre Zambi, Traira, Marinheiro, Saguin i Nelsinho. To właśnie ta nieocenionych piątka stała się fundatorami i pomysłodawcami organizacji UNICAR.

Przez wiele lat mistrzowie nauczali capoeira zarówno w Salvadorze jak i na terenie Europy, ale do 2003 roku, czynili to osobno. Zmieniło się to za sprawą Rubensa Costa Silvy, czyli Mestre Bamby, obecnego prowadzącego Academia de Bimba, który wyznaczył uczniom Mestre Vermelho 27 wspólny kurs. Wszystkie grupy, działające pod przewodnictwem wspomnianych mestres, zaangażowały się w organizację imprez, spotkań, a także programów społecznych wspólnymi siłami, co bardzo zacieśniło relacje pomiędzy nimi i stało się naturalną przyczyną ich zjednoczenia. Ten niezwykle cenny moment w historii capoeira został przypieczętowany pierwszym wspólnym batizado w 2003r.

Od tego czasu grupa dynamicznie rozwija się i działa na terenie Brazylii, Polski, Niemiec i Ukrainy.

Historia Capoeira.

Wydarzenia historyczne sięgają 16 wieku,  okolic dzisiejszej Brazylii, były to lata, gdy niewolnictwo nie było niczym niezwykłym. Próbowano więc zaciągnąć do pracy (głównie plantacje kawy) amerykańskich Indian, jednak podatni na choroby i słabi musieli zostać zastąpieni przez silniejszych Afrykańczyków, których milionami zaczęto zwozić głównie z Angoli.
Razem z ludźmi (głównie ludów Bantu) przywędrowała również ich kultura. Niewolnicy buntowali się przez co zaczęto mieszanie różnych plemion więc także kultury. Tak więc wymieszały się się wierzenia Indian, Afrykańczyków. Żeby nie wywoływała spięć religijnych została wprowadzona przymusowa chrystianizacja. Z czasem wymieszały się wierzenia Indian (głównie Tupi), Afrykańczyków (Bantu) i chrześcijan. Na tym gruncie wyrosło voodoo (jamajka, kuba itd) oraz candomble - religie-kulty wielu bożków o wielu imionach (również świętych chrześcijańskich). Tak powstawała dusza capoeira.
Proste techniki, ruchy, walka wzięły się głównie z plemiennych gier i zabaw, tańca gdzie młodzi chłopcy polowali na siebie uderzeniami i kopnięciami, a zwycięzca dostawał nagrodę.
Z kolei ciało capoeira, czyli to jak dzisiaj wygląda ewoluowało latami, od prostych kopnięć, potem (gdy ją zakazano) w 19 wieku dodano instrumenty muzyczne, krok ginga i pozorność walki-tańca. Duży wkład w formę miały tu rytuały afrykańskie i samo candomble (śpiew, klaskanie, muzyka i jej forma "odzewu-odpowiedzi", tworzenie koła "roda").

Jednak capoeira została zakazana. Nie wolno było niewolnikom ćwiczyć żadnych systemów samoobrony, jednak przeskoczyli oni ten zakaz (grożący kary chłosty) kamuflując ją pod postacią tańca. Ciosem dla niewolników okazało się zniesienie niewolnictwa. Miliony czarnych bez wykształcenia i pracy z dnia na dzień trafiło na ulicę. Często jedyną alternatywą były kradzieże, rozboje, zabójstwa - cała paleta patologii, którą wiązano bezpośrednio również z Capoeira. Za jej uprawianie lub bycie znanym z jej uprawiania wprowadzono karę śmierci. Od tego czasu nawet "tańczenie" capoeira robiono w ukryciu

W XX wieku capoeirę zrewolucjonizował Mestre Bimba. Dodał do znanych mu technik elementy z innych sztuk walki. Zmieniając capoeirę Mestre Bimba stworzył styl zwany Regional znacząca różniący się od tradycyjnego stylu Angola. W latach 30 ubiegłego wieku zorganizował pokaz dla rządu, co związało się z otwarciem przez niego szkoły capoeiry i zniesieniem zakazu jej praktykowania. 


Przez specyfikacje polityki Brazylii capoeira wyniszczyła się. Nigdy nie powstała jedna wielka federacja biorąca mądrości Mestre Bimby. To spowodowało, że klasyfikacja stopni, wiedzy, kształtowania każdej szkoły jest inna. Tak właśnie się stało z jego uczniami.
Każdy Mestre uhonorowany tym stopniem może odejść i założyć własną grupę...